CÁCH LỰA CHỌN LỌC NHỚT TỐT
I – Lọc nhớt là gì?
Nhìn chung, thì một chiếc lọc nhớt tốt đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ chiếc xe của bạn. Bộ phận này được thiết kế đặc biệt để lọc những hạt kim loại và chất bẩn trong dầu động cơ. Nó giúp loại bỏ đi các tạp chất có hại cho động cơ. Bạn có thể hình dung một cách đơn giản giống như cơ thể người. Dầu động cơ chính là máu của chúng ta. Giúp chung ta hoạt động, truyền chất dinh dưỡng và duy trì sự sống. Thì lọc nhớt như là thận của chúng ta. Giúp lọc hết những chất độc hại có trong máu vậy.
Một chiếc lọc nhớt tốt được cấu tạo bao gồm:
- Miếng đệm: đây là nơi dầu đi vào và thoát ra khỏi lọc dầu.
- Van chống chảy ngược: là loại van giúp ngăn dầu nhớt thấm ngược lại vào bộ phận lọc dầu khi động cơ xe không hoạt động.
- Bộ phận lọc: bộ phận này là lõi lọc chứa các lớp lọc được cấu tạo từ các sợ cellulose siêu nhỏ và sợi tổng hợp. Hoạt động như một cái sàng để giúp giữ lại các chất ô nhiễm. Các lớp lọc này được xếp nếp, hoặc gấp lại, để cho hiệu quả cao nhất
- Ống thép trung tâm: sau khi dầu được làm sạch sẽ quay trở lại động cơ qua ống thép này.
- Van xả: Khi khởi động ở nhiệt độ lạnh, động cơ vẫn cần dầu. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ quá thấp, dầu sẽ đặc và không đi qua được lõi lọc. Vì vậy, van xả cho phép một lượng nhỏ dầu chưa được lọc vào động cơ để đáp ứng nhu cầu bôi trơn cho đến khi dầu đủ nóng để hoạt động bình thường.
- Lớp cuối: Ở cuối lỗi lọc là một miếng đệm thường được làm bằng sợi hoặc kim loại. Những miếng đệm này giúp ngăn dầu không được lọc đến ống thép trung tâm và đi ngược lại vào động cơ.
- Bộ phận chứa cặn: Là một bộ phận kim loại nhỏ để giữ lại các tạp chất.
II – Phân loại lọc nhớt
Có rất nhiều dạng lọc nhớt trên thị trường và chúng chia thành 6 loại cơ bản: lọc nhớt cơ học, cartridge and spin-on, từ tính, trầm tích, ly tâm và lọc hiệu suất cao HE (high efficiency).
1. Lọc nhớt cơ học (mechanical oil filter):
Loại lọc này có lõi lọc rời. Lõi lọc được làm từ bông hoặc các lớp giấy lọc xếp chồng lên nhau. Mục đích để giữ lại các chất bẩn trong dầu nhớt. Khuyết điểm của nó là khi lõi lọc quá bẩn thì sẽ cản trở dòng chảy của dầu.
Bộ lọc nhớ cơ học cần phải được thay thế theo định kỳ. Tùy theo nhãn hiệu, chúng có thể phải thay phần lõi lọc hoặc thậm chỉ cả chiếc lọc nếu không có bộ phận lọc thay thế.
2. Lọc nhớt “spin-on and cartridge filter” (kết hợp lõi lọc và cấu trúc hộp xoay để dễ tháo rời):
Bộ lọc dầu nhớt động cơ xe đầu tiên được chế tạo với lõi lọc, có vỏ cố định và vật liệu lọc có thể thay thế được. Sau này, thì bộ lọc spin-on (có thể xoay) mới được thiết kế.
Những bộ lọc spin-on and cartridge filter này có vỏ bọc khép kín và một bộ phận lọc có thể thay thế được. Điều này giúp cho bạn thay đổi bộ lọc dầu một cách dễ dàng và tiện lợi hơn nhiều.
Các bộ lọc này có thể khác nhau về thiết kế, chất liệu và phương thức hoạt động. Vật liệu tổng hợp có khả năng lọc lâu hơn các loại lọc khác như bìa cứng (cardboard), cellulose và lọc giấy.
3. Lọc dầu từ tính (Sedimentation Oil Filter):
Bọo lọc dầu từ tính sử dụng nam châm điện hoặc nam châm để giữ lại các hạt kim loại trong dòng chảy của dầu động cơ. Một trong những ưu điểm của loại lọc nhớt này là bạn chỉ cần rửa sạch các hạt kim loại trên bề mặt nam châm để tiếp tục sử dụng.
Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng cũng có một số tác động có hại do chính thành phần cấu tạo của lọc gây ra.
4. Lọc dầu cặn lắng (Sedimentation Oil Filter):
Bộ lọc dầu cặn lắng hay còn gọi là lọc dầu trầm tích, hay bộ lọc dầu trọng lực. Chúng giúp giữ lại các chất gây ô nhiễm nặng trong dầu động cơ. Chất cặn được lưu giữ đáy lọc theo quy luật trọng lực của tự nhiên.
5. Lọc dầu ly tâm (Centrifugal Oil Filter):
Bộ lọc dầu ly tâm sử dụng một công cụ khác. Thay vì trọng lực (gravity), các chất gây ô nhiễm sẽ được lọc ra khỏi dầu theo cách mà máy ly tâm hoạt động. Với việc sử dụng lực ly tâm, hay lực từ các thiết bị quay. Trong quá trình này, dầu được điều áp đi qua bộ lọc và thông qua một rô tơ quay (drum rotor) có hai vòi phun để làm cho dầu lưu thông trong bộ lọc và làm cho rô tơ quay. Trong qua trình quay, các chất ô nhiễm sẽ được giữ lại ở đáy hộp.
Và vì lý do này, bộ lọc cần phải được làm sạch định kỳ. Nếu không thì các hạt bẩn thu gom được sẽ càng ngày càng dày. Và trở ngược lại lưu thông cùng với dầu và làm mòn bộ lọc của bạn.
6. Bộ lọc dầu hiệu năng cao (High efficiency (HE) oil filter):
Bộ lọc này sử dụng một van chống chảy ngược (bypass valve). Với kích thước lỗ lọc là 3 micro mét. Giúp cho giảm việc hao mòn động cơ từ quá trình lọc. Một số bộ lọc cao cấp có thể làm tăng tuổi thọ của dầu nhớt lên 5 – 10 lần.
Như những gì đã đề cập trước đây. Loại này cũng có 3 loại lọc là: lọc nhớt cơ bản, lọc nhớt thứ cấp và lọc từ tính. Lọc từ tính thì đã được giải thích ở trên. Ở đây chúng ta sẽ làm rõ về bộ lọc cơ bản và bộ lọc thứ cấp (primary oil filter and secondary oil filter).
i) Bộ lọc dầu cơ bản:
Bộ lọc dầu cơ bản được sử dụng phổ biến cho động cơ xe. Chúng được thiết kế đặc biệt để lọc dầu động cơ với khối lượng lớn thông qua các phương tiện lọc. Chúng giữ lại các tạp chất và nhường chỗ cho dòng dầu trơn tru lưu thông trở lại động cơ ngay cả trong thời tiết lạnh. Các hoạt động của bộ lọc cơ bản này là khi lọc dầu đóng lại, thì một van chống chảy ngược (bypass valve) sẽ được kích hoạt. Để cho dầu trở lại và bôi trơn động cơ.
ii) Bộ lọc dầu thứ cấp:
Các bộ lọc thứ cấp hầu hết được sử dụng cho các phương tiện diesel. Chúng được thiết kế để có một khối lượng lớn dầu được chuyển qua bộ lọc thứ hai để lọc được nhiều và kỹ hơn. Loại bộ lọc này cũng có thể được sử dụng cho động cơ máy xăng vì nó giúp ngăn chặn sự mài mòn của động cơ.
III – Các mẹo để lựa chọn lọc nhớt tốt?
1) Kiến thức cơ bản về các loại lọc nhớt:
Bạn phải có khả năng phân biệt được loại lọc nhớt mà xe của bạn sử dụng. Như những gì đã giải thích, mỗi loại lọc có những đặc điểm khác nhau. Việc hiểu rõ sẽ giúp bộ lọc hoạt động tốt nhất và chiếc xe của bạn sẽ chạy trơn tru. Bạn sẽ có những sự lựa chọn tối ưu nhất khi có kiến thức nền tảng về các bộ lọc nhớt.
2) Chọn đúng kích thước bộ lọc cho xe:
Các bộ lọc trong khá giống nhau. Tuy nhiên, mỗi bộ lọc dầu có các bộ phận, kích cỡ, thiết kế và phương thức hoạt động khác nhau. Lọc nhớt sẽ được thiết kế khác nhau dựa trên đời xe và mẫu xe. Vì vậy, phải tìm đúng kích thước bộ lọc cho chiếc xe của mình. Nếu không sẽ dẫn đến rò rỉ dầu. Bạn có thể đọc hướng dẫn sử dụng xe (manual) trước khi chọn mua 1 bộ lọc cho chiếc xe của mình.
3) Quan sát kỹ bộ lọc:
Có một quan niệm sai lầm là nếu 1 bộ lọc có ít thành phần bên trong, nó sẽ lọc kém hơn. Tuy nhiên, sự thật là có nhiều phương tiện lọc và số lượng của chúng không nói lên khả năng lọc của 1 bộ lọc nhớt.
Công cụ lọc chỉ là một phần mà bạn cần phải kiểm tra kỹ lưỡng trước khi lựa chọn. Càng có nhiều nếu gấp (hay lớp lọc) thì càng giữ được nhiều tạp chất được giữ lại.
4) Sử dụng công cụ tìm kiếm:
Để tìm ra một bộ lọc dầu phù hợp, bạn có thể tra cứu online. Và đọc kỹ tính năng của chúng. Bạn chỉ cần điền vào đời xe và model xe là được.
IV – Những điều cần xem xét trước khi mua 1 bộ lọc nhớt tốt:
Phần này giống như mẹo cuối cùng nhưng cụ thể hơn về những tiêu chuẩn cần thiết để có một bộ lọc nhớt lý tưởng.
Có nhiều nếp gấp (lớp lọc) có nghĩa là chiếc lọc đó thu được nhiều chất ô nhiễm hơn.
Ngoài ra, các công cụ lọc có thể lọc được các hạt nhỏ từ 3-10 micro mét là những loại lọc tốt.
Một bộ lọc dầu đẹp nên có nắp bằng kim loại. Một số sử dụng nắp giấy cát-tông, nhưng nó sẽ dễ bị hư hại hơn.
Các van chống chảy ngược được làm bằng kim loại có độ bền cao hơn van được làm từ nhựa.
Kiểm tra xem miếng đệm được làm từ chất liệu nhựa dẻo để đảm bảo không bị rò rỉ dầu.
V. Bao lâu thì nên thay lọc nhớt:
Thời gian thay lọc nhớt cũng gần giống như thay dầu động cơ. Bộ lọc nhớt cũng cần thay định kỳ để duy trì sự trơn tru của chiếc xe , từ trong ra ngoài. Vai trò chính của lọc nhớt là lọc thành phần ô nhiễm ra khỏi dầu. Nên bạn cũng cần phải thay đổi nó định kỳ để tránh các chất ô nhiễm tích tụ và làm tắc nghẽn bộ lọc.
Thời điểm hoàn hảo để thay đổi một bộ lọc nhớt là khi bạn thay dầu nhớt. Thời gian lý tưởng là từ 03 – 06 tháng/ lần.
VI. Dấu hiệu một bộ lọc nhớt bị hư, xuống cấp:
Bình thường, bạn sẽ chẳng nhận ra là bộ lọc dầu của bạn bị hư cho đến khi bạn thấy chiếc xe của bạn không chạy tốt như trước đây nữa.
Thật khó để biết bộ lọc có hoạt động tốt hay không vì hầu hết các bộ lọc đều có tính năng an toàn cho phép dầu chưa được lọc vẫn lưu thông trong động cơ của bạn. Bởi vì dầu nhớt bẩn thì vẫn tốt hơn là không có dầu nhớt.
Mặc dù có tính năng này, nhưng có một số dấu hiệu rõ ràng mà chiếc xe của bạn biểu hiện:
1. Đèn báo động cơ bị bật lên
Khi dầu bẩn bắt đầu lưu thông trong động cơ của bạn. Thì các chất ô nhiễm có thể tích tụ lại và gây trục trặc. Điều này sẽ kích hoạt đèn “Low Engine Oil” – “Mức dầu động cơ thấp”. Hầu hết xe điều trang bị loại đèn này. Một số xe còn trang bị đèn “Low Oil Pressure” – “Áp suất dầu nhớt thấp”. Và nếu một trong hai chiếc đèn này sáng lên – hãy kiểm tra xem bộ lọc của mình có vấn đề gì không.
2. Rò rỉ dầu:
Khi dầu rò rỉ từ chiếc xe của bạn, sẽ có gì đó không ổn. Điều này xảy ra khi các bộ lọc dầu bị hỏng và không có khả năng thích ứng với sự thay đổi nhiệt độ nữa. Khiến hệ thống bị hỏng.
Khi bạn thấy dầu bị rò rỉ, bạn cũng sẽ nhận thấy được áp suất dầu nhớt trở nên thấp hơn bình thường. Càng nhiều dầu bị rò rỉ ra từ miếng đệm, thì áp suất dầu sẽ càng thấp. Và nếu áp suất quá thấp, thì động cơ cũng sẽ có vấn đề.
3. Nhiệt độ động cơ quá nóng:
Nhiệt độ động cơ quá nóng cũng là một dấu hiệu dẫn đến nhiều vấn đề của chiếc xe của bạn. Tuy nhiên, bộ lọc nhớt là một trong những nguyên nhân đó. Khi dầu nhớt không được lưu thông, các chất ô nhiễm sẽ tích tụ trên động cơ. Ngăn chặn sự dẫn nhiệt bên trong. Điều này làm mài mòn động cơ và dẫn đến trục trặc và phát sinh nhiệt. Nhiệt độ bình thường của chiếc xe của bạn phải là 90oC – 105oC (195oF – 220 oF). Khi xe vượt quá phạm vi nhiệt độ đó, tới lúc xe của bạn cần được kiểm tra và bảo dưỡng.
VII – Kết luận:
Bài viết này vừa tổng hợp các vấn đề cơ bản về lọc nhớt. Chúng làm gì và cách hoạt động của chúng.
Một hướng dẫn mua lọc nhớt cũng được giới thiệu. Trả lời một số câu hỏi phổ biến của người tiêu dùng. Hy vọng rằng, bài viết sẽ giúp ích rất nhiều cho ban để tìm 1 loại lọc nhớt lý tưởng cho chiếc xe của mình.