Cách phân biệt dầu cầu và dầu hộp số công nghiệp

Hiện nay có nhiều loại dầu nhớt chất lượng cao dùng cho các phương tiện vận chuyển và các loại hộp số bánh răng công nghiệp; có những loại dầu cho cầu xe ô tô, loại dầu dùng cho hộp số sàn, hộp số tự động… và đặc biệt hơn là các loại dầu dùng cho các hộp số công nghiệp trong các nhà máy công nghiệp

Ta vẫn biết nó có nhiều loại nhưng không biết nên dùng loại nào và phân biệt chúng ra sao; máy của công ty tôi dùng loại dầu cầu 140 đổ vào trong hộp giảm tốc với vòng bi tải trọng nặng liệu có được không?

Thực tế là dầu hộp số thì có nhiều loại; hộp số công nghiệp và hộp số ô tô khác nhau về điều kiện hoạt động, do đó cũng cần những loại dầu khác nhau. Cũng vì dân ta hay gọi dân dã là dầu hộp số hay dầu cầu nên thường dễ gây nhầm lẫn. vậy chúng ta cùng phân biệt chúng bởi một số nguyên nhân sau:

– Đối với hộp số ô tô , hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao, tải trọng và chịu cực áp trung bình, vận tốc làm việc cao, do đó sử dụng các loại dầu đặc chủng là dầu hộp số (Gearbox Oil). Các hãng dầu nhớt đều có dòng sản phẩm này. Cũng tương tự như dầu động cơ, dầu cầu cũng có loại đơn cấp và đa cấp. Sự phân biệt nằm ở các ký hiệu: 140(đơn cấp) hoặc 85W-140(đa cấp), 90 hoặc 80W-90. Ở điều kiện thông thường, độ nhớt đặc trưng đo ở 40 độ C đối với dầu 190 thường là trên 300 cSt. Sự hiểu lầm bắt nguồn từ đây!

Thông thường ta cứ xem số 140 (hoặc 90) là độ nhớt của dầu (như trường hợp với các loại dầu động cơ, thủy lực) mà không cần biết rằng độ nhớt đo ở nhiệt độ nào. Nhiệt độ càng cao thì độ nhớt càng giảm. Vậy, nói dầu cầu 140 (hoặc 90) không phải là nói độ nhớt của dầu cầu ở 40 độ C là 140(hoặc 90) mà là nói độ nhớt ở nhiệt độ làm việc của nó(100 độ C hoặc hơn)!

– Đối với hộp số công nghiệp, hoạt động trong điều kiện nhiệt độ không cao lắm, vận tốc vòng bánh răng chậm hơn ở ô tô nhiều lần, nhưng lại chịu tải trọng và cực áp cao, do đó ta thường phải sử dụng loại dầu có tên: dầu bánh răng công nghiệp (industrial gear oil). Đối với loại dầu này, người ta không phân biệt đơn cấp hay đa cấp, chỉ phân biệt qua độ nhớt của chúng.  Vòng bánh răng càng nặng, công suất máy càng lớn thì càng phải dùng dầu có độ nhớt cao. Độ nhớt của chúng gắn liền với tên dầu và được đo ở 40 độ C.

Quay trở lại với câu hỏi của bạn đã hỏi, nếu đúng như bạn đã làm là mua dầu cầu 140 đổ vào máy thì nếu máy vẫn chạy được thì thật là may. Có thể độ nhớt yêu cầu của máy bạn là dầu bánh răng 320 nên khi đổ dầu cầu 140 vào thì vẫn đạt yêu cầu. Thật may, phẩm cấp của dầu cầu ô tô thường là GL-4 hoặc GL-5, chịu cực áp tốt nên hóa ra việc bạn dùng dầu này đã biến bạn thành “cao thủ”. Nhưng nếu máy của bạn yêu cầu dầu có độ nhớt khác (68, 100, 150, 220, 460, 680…) thì thật nguy hiểm. Bởi vì nếu độ nhớt yêu cầu nhỏ hơn 320 mà bạn đổ dầu này vào thì độ luôn chuyển dầu sẽ không đạt, gây “bó” máy, có thể còi báo động sẽ hú ầm ĩ. Còn nếu độ nhớt dầu yêu cầu lớn hơn 320 thì khi đổ vào sẽ làm máy hoạt động không đủ công suất đồng thời dễ gây mài mòn, gây nên hiện tượng “mỏi” thời gian dài và dẫn đến gãy vỡ bánh răng.